| 
| Odsłony: 23Twórczość i publikacje
 |
Ta sekcja od 2020-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Poezja
Karol Wojtyła jako poeta był najpierw zafascynowany Biblią i renesansem, o czym świadczy młodzieńczy zbiór wierszy (wydany po latach) Renesansowy psałterz, nawiązujący do Jana Kochanowskiego. Potem przedmiotem trwałej fascynacji stał się romantyzm, zwłaszcza Juliusz Słowacki oraz Cyprian Kamil Norwid. Wczesne utwory publikował od 1950 w prasie katolickiej pod pseudonimami literackimi Andrzej Jawień, AJ i Piotr Jasień, a po 1961 – Stanisław Andrzej Gruda. Współpracował z „Tygodnikiem Powszechnym”.
Wojtyła uprawiał lirykę refleksyjną, precyzyjną i powściągliwą stylistycznie, często wizyjną. Dwa nieduże poematy Pieśń o Bogu ukrytym oraz Pieśń o blasku wody skupiają się wokół doświadczeń wewnętrznych człowieka w jego obcowaniu z naturą, tajemnicą bytu, a w końcu z Bogiem. Utwór Myśl jest przestrzenią dziwną to niemal filozoficzna analiza ludzkich aktów poznawczych, w tym fenomenu intelektu jako daru (po latach temat powróci w encyklice Fides et ratio). Poemat Kamieniołom rozważa moc osoby ludzkiej, jej pracę, budowanie wspólnoty z naturą i ludźmi (temat niewątpliwie nawiązuje do Norwida, a później podejmie go książka Osoba i czyn). Rozwija te myśli obszerny, z pogranicza poezji i prozy poetyckiej, utwór Wigilia wielkanocna 1966, z mistycznym motywem rozmowy z Bogiem, z tematem cierpienia i natury, wreszcie z finalną wizją ziemi jako świętej więzi człowieka i przyrody, co jest obrzędem ukazującym światło Boga.
Działalność artystyczna (wcześniej aktorstwo, później twórczość literacka) zakończyła się z chwilą jego wyboru na papieża. Wyjątkiem jest jednak wydany 6 marca 2003 Tryptyk rzymski, który sygnował już jako Jan Paweł II.
W 1999 udziałem Jana Pawła II ukazała się płyta kompaktowa Abbà Pater, z fragmentami recytowanymi i śpiewanymi przez Jana Pawła II, w opracowaniu muzycznym Leonarda de Amicis oraz Stefano Mainettiego. To wydawnictwo muzyczne powstało dla uczczenia oficjalnych obchodów 2000-lecia chrześcijaństwa oraz jubileuszu dwudziestolecia pontyfikatu. Jest ono pierwszym w historii wydawnictwem muzycznym z udziałem papieża. Powstało przy udziale Radia Watykańskiego i pod patronatem nuncjatur apostolskich w kilku krajach. Utwór Pater Noster pochodzący z płyty, ukazał się również w wersji wideo.
Interpretacje poezji Karola Wojtyły, nagrane też na płycie, zaprezentowała aktorka Danuta Michałowska, zaprzyjaźniona z nim w czasach Teatru Rapsodycznego[155].
Dramaturgia, teatr
Z teatrem Karol Wojtyła zetknął się już w gimnazjum w Wadowicach, gdzie brał udział jako aktor w przedstawieniach szkolnych. Swoje zainteresowania teatralne traktował bardzo poważnie, a na kształtowanie jego osobowości jako artysty miał największy wpływ jego mistrz, reżyser teatralny Mieczysław Kotlarczyk. Brał udział w stworzonym jesienią 1941 przez Kotlarczyka Teatrze Słowa (później nazywanym Teatrem Rapsodycznym). W 1942, ku rozczarowaniu Kotlarczyka, Wojtyła zrezygnował z dalszej pracy artystycznej i postanowił studiować teologię w tajnym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Krakowie, a potem na konspiracyjnym Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Mimo że Karol Wojtyła w latach 40. wybrał drogę kapłaństwa, nie zerwał swoich związków z teatrem – był dramaturgiem i krytykiem teatralnym. Napisał kilka dramatów. Wczesne sztuki teatralne Wojtyły to Hiob (utwór osnuty wokół biblijnej Księgi Hioba) i Jeremiasz, także o tematyce biblijnej – oba z 1940.
Sztuka Brat naszego Boga (powst. 1944–1950) została zainspirowana postacią żyjącego na przełomie XIX i XX wieku św. Adama Chmielowskiego, znanego jako Brat Albert. Adam Chmielowski, malarz i teoretyk sztuki, stał się założycielem zgromadzenia albertynów, zajmował się w Krakowie pomocą biednym, upośledzonym i chorym. Utwór Wojtyły przedstawia dylematy moralne artysty, który porzuca malarstwo, by służyć biednym. W 1989 Adam Chmielowski został przez Jana Pawła II kanonizowany. Przed sklepem jubilera (powst. 1960) to najbardziej znana sztuka Wojtyły, wielokrotnie wystawiana w teatrze. Ma postać, jak podaje podtytuł, „medytacji o sakramencie małżeństwa”, która „przechodzi chwilami w dramat”. Tematem jest miłość między ludźmi: jako nadzieja lub rozczarowanie, jako uczucie i więź intymna, a w końcu jako uświęcający sakrament. Wymiaru symbolicznego nabiera postać jubilera: jest on jak ojcowski i miłujący Bóg. Miłość małżeńska okazuje się drogą do Stwórcy.
Ostatni dramat Wojtyły, Promieniowanie ojcostwa (powst. 1964), określony został w podtytule jako „misterium”. Dotyczy podmiotowości ludzkiej, fenomenu miłości, także Boga jako tajemnicy metafizycznej. Człowiek od samoświadomości przechodzi do czynu (Wojtyła później będzie analizował to w monografii filozoficznej Osoba i czyn), spełnia się poprzez miłość, czując się zarazem jak dziecko, rozpozna istotę Boga jako miłującego Ojca („Powraca się do ojca przez dziecko”).
Styl Wojtyły – dramaturga krystalizuje się w stopniowym odchodzeniu od rozbudowanej fabuły w stronę dyskursywnego stawiania zagadnień. Jeszcze Brat naszego Boga bliski jest realizmowi, ukazuje splot wydarzeń, śledzi przemiany wewnętrzne bohatera. W dramatach późnych, Przed sklepem jubilera i najbardziej radykalnym i nowatorskim (przez to prawie niewykonalnym teatralnie) Promieniowaniu ojcostwa, wydarzeń zewnętrznych jest niewiele, akcja sceniczna staje się skąpa. Mnożą się rozbudowane monologi, partie narracyjne, fragmenty zapisane jak esej (budowany jak proza poetycka). Właściwą bohaterką tych utworów staje się myśl. Tekst buduje skupioną wizję. Wojtyła wypracował swoistą „dramaturgię wnętrza” (jak to określił Bolesław Taborski), intelektualno-wizyjną.
Filozofia
Karol Wojtyła zetknął się z filozofią w czasie studiów seminaryjnych, które odbywał w Metropolitalnym Wyższym Seminarium Duchownym w Krakowie w latach 1944–1946. Była to filozofia w ujęciu tomistycznym. W późniejszym okresie zapoznał się z dziełami niemieckiego fenomenologa Maxa Schelera; było to na tyle inspirujące spotkanie, iż Karol Wojtyła poświęcił swą pracę habilitacyjną (1953) zagadnieniu możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej na systemie Schelera. I choć dostrzegł trudność pogodzenia etyki Schelera z moralnością chrześcijańską, wykorzystywał narzędzia fenomenologii we własnych koncepcjach filozoficznych.
Centralnym tematem filozofii Karola Wojtyły był człowiek: jego wolność i moralność. Koncepcję personalistyczną Karola Wojtyły można streścić w słowach: człowiek jest osobą. Konstruując swoją myśl, Karol Wojtyła korzysta ze szkieletu pojęciowego tomizmu, uzupełniając go jednak o elementy analizy fenomenologicznej; jest to metoda podobna do tej, której używała Edyta Stein. Obecność elementów tomizmu w filozofii Wojtyły i jego przenikanie się z analizą fenomenologiczną trafnie ujmuje Rocco Buttiglione: filozofia tomistyczna jest „cały czas niejako obecna jako wielka hipoteza fundamentalna, która jest weryfikowana poprzez analizę fenomenologiczną i która – z drugiej strony – nieustannie pilotuje tę analizę, pozwalając uzyskać jej większą głębię”[156].
Najważniejszym wkładem Karola Wojtyły w filozofię jest dzieło Osoba i czyn (1969). Wychodząc z kategorii czynu ludzkiego i analizy świadomości człowieka, szkicuje główne rysy swojej antropologii: człowiek jest osobą, to znaczy świadomym sprawcą swoich czynów, przez które sam stanowi o sobie, posiada siebie i panuje nad sobą. W ostatnim rozdziale Karol Wojtyła zajmuje się zagadnieniem czynów spełnianych we wspólnocie osób[157].
Antropologię Karola Wojtyły określa się mianem personalistycznej; dalej, jest to personalizm chrześcijański, nawiązujący do myśli św. Tomasza z Akwinu[158]. Wartość dorobku filozoficznego Karola Wojtyły polega na wezwaniu do stworzenia integralnej antropologii katolickiej, podobnie jak Władimir Sołowjow stworzył taką antropologię na gruncie teologii prawosławnej[159]. Koncepcja antropologiczna Wojtyły stanowi swoistą podbudowę jego myśli teologicznej, w sposób szczególny z zakresu „teologii ciała” i katolickiej nauki społecznej.
Książki, które wydał jako Karol Wojtyła
Jeszcze przed rozpoczęciem pontyfikatu Karol Wojtyła wydał kilkanaście książek[160]:
- Renesansowy psałterz – Kraków 1999; młodzieńczy zbiór wierszy, powst. przed II wojną światową;
- Świętego Jana od Krzyża nauka o wierze (tytuł w innym przekładzie: Zagadnienie wiary w dziełach świętego Jana od Krzyża) – rozprawa doktorska obroniona w 1948 na Uniwersytecie Angelicum w Rzymie, napisana po łacinie (tytuł: Doctrina de fide apud S. Ioannem de Cruce) o św. Janie od Krzyża, czytanym w oryginale, ogłoszona w czasopiśmie „Collectanea Theologica” XXI: 1950, a streszczenie polskie w „Ateneum Kapłańskim” 1950, z. 1; promocja doktorska w Polsce: 16 XII 1948 na Uniwersytecie Jagiellońskim; pełna wersja w przekładzie polskim (istnieją 2 tłumaczenia), jako książka: od 1991; liczne przekłady na obce języki nowożytne;
- Wykłady lubelskie – Lublin, KUL, 1986; zapis wykładów z filozofii głoszonych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w latach 1954–1956;
- Elementarz etyczny – Kraków 1983; szkice zamieszczane pierwotnie w „Tygodniku Powszechnym” w 1957-1958;
- Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maksa Schelera – Lublin, KUL, 1959; książka habilitacyjna na temat Maxa Schelera, czytanego w oryginale niemieckim; habilitacja przyjęta 3 XII 1953 na Uniwersytecie Jagiellońskim, ostatnia przed likwidacją Wydziału Teologicznego UJ przez władze stalinowskie;
- Miłość i odpowiedzialność – Lublin, KUL, 1960; monografia przedstawiająca analizę psychologiczną, filozoficzną i teologiczną zjawiska miłości; wielokrotnie wznawiana; liczne przekłady na języki obce;
- Osoba i czyn – Kraków 1969; najważniejsza monografia filozoficzna; studium z zakresu antropologii chrześcijańskiej, inspirowane przez fenomenologię i tomizm; w duchu humanizmu budowana koncepcja osoby ludzkiej jako suwerennego podmiotu; wiele przekładów na języki obce;
- U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum II – Kraków 1972; pisana przez jednego z głównych jego uczestników monografia na temat II Soboru Watykańskiego i jego dorobku intelektualnego; po 16 X 1978 liczne przekłady na języki obce;
- Znak, któremu sprzeciwiać się będą – Poznań, Pallottinum, 1976 (wersja ocenzurowana przez cenzurę prewencyjną PRL); edycja pełna: Znak sprzeciwu. Paryż, Editions du Dialogue, 1980; zapis rekolekcji głoszonych w Watykanie na prośbę papieża Pawła VI;
- Poezje i dramaty – Kraków, Znak, 1979; całość dorobku artystycznego autora (prócz młodzieńczych psalmów oraz późnego Tryptyku rzymskiego); utwory poetyckie, m.in. poematy; Pieśń o Bogu ukrytym, Stanisław; dramaty, m.in.: Brat naszego Boga (o malarzu św. Adamie Chmielowskim, znanym jako Brat Albert), Przed sklepem jubilera, Promieniowanie ojcostwa; także esej O teatrze słowa (na temat Teatru Rapsodycznego Mieczysława Kotlarczyka); liczne wznowienia i przekłady na języki obce;
- Aby Chrystus się nami posługiwał – Kraków, Znak, 1979; zbiór esejów z całego okresu pracy twórczej sprzed pontyfikatu; m.in.: Apostoł (o Janie Tyranowskim), O humanizmie św. Jana od Krzyża, Personalizm tomistyczny (o św. Tomaszu z Akwinu; także przedruk cyklu szkiców Elementarz etyczny
- Zagadnienie podmiotu moralności – Lublin, KUL, 1991; zespół rozpraw z zakresu etyki; tu przedruk książki habilitacyjnej z 1959.
Książki, które wydał jako Jan Paweł II
- Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa. Józef Kowalczyk (oprac.). Watykan: Wydawnictwo watykańskie, 1986. – (IV wyd.: Lublin 2011); pełna, książkowa (i opatrzona przypisami) wersja katechez wygłaszanych do wiernych w czasie audiencji generalnych w latach 1979–1984; wysnuta z Biblii, a nawiązująca do encykliki Pawła VI Humanae vitae, monografia na temat, jak to nazwał autor, „teologii ciała”, miłości mężczyzny i kobiety przeżywanej dzięki odkryciu oblubieńczego sensu ciała i wzajemnego daru w godności integralnie ujętej osoby ludzkiej.
- Przekroczyć próg nadziei – Lublin, 1994, KUL. ISBN 83-2280-395-8.
- Dar i tajemnica – 1996.
- Tryptyk rzymski (poemat) – Kraków, 2003, Wydawnictwo Literackie. ISBN 83-8897-143-3.
- Wstańcie, chodźmy! – Kraków, 2004, Wydawnictwo św. Stanisława. ISBN 83-8897-186-7.
- Pamięć i tożsamość – Kraków, 2005, Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”. ISBN 83-2400-525-0.
Nakładem Wydawnictwa Znak ukazała się w kilku wydaniach pozycja, zawierająca teksty przemówień i homilii, jakie Jan Paweł II wygłosił w Polsce: Jan Paweł II – Pielgrzymki do Ojczyzny, której faktycznym autorem jest papież.
Wydawnictwa muzyczne
- Abbà Pater – Sony Music Entertainment, 1999 (3 × platynowa płyta w Polsce)[161]
- Wśród nocnej ciszy z albumu Wśród nocnej ciszy... – śpiew.
Dokumenty papieskie
Encykliki
Encykliki to najważniejsze i podstawowe dokumenty papieskie. Jan Paweł II pisał je po polsku[162], jednak oficjalny charakter miała zawsze wersja łacińska tekstu, która służyła do dalszych przekładów na języki nowożytne. Zgodnie z tradycją kościelną tytuł encykliki tworzą pierwsze słowa jej oficjalnego tekstu. Poniżej podano w nawiasie tłumaczenie tytułu na podstawie polskiego tekstu (niekiedy Jan Paweł II nadawał encyklice także podtytuł). Papież wydał 14 encyklik[163]:
.svg){kind=small} Encykliki wydane przez Jana Pawła II |
||||
| Lp. | Rok | Tytuł, podtytuł |
Data wydania | Uwagi |
| 1. | 1979 | Redemptor hominis (Odkupiciel człowieka) | 4 marca 1979 | Pierwsza encyklika Jana Pawła II (przyjęta z wielkim zainteresowaniem i z aprobatą), zarazem pierwsza z cyklu trynitarnego, podejmującego nową interpretację Boga jako Trójcy Świętej. Temat: Jezus Chrystus jako Syn Boży. Analiza „Boskiego” oraz „ludzkiego wymiaru Odkupienia”, w tym ofiary Chrystusa na krzyżu jako przejawu miłości do każdej osoby, co ukazuje godność ludzką. Słynne zdanie: „Człowiek nie może żyć bez miłości” (a jest nią finalnie Bóg). Encyklikę interpretowano jako manifest personalizmu i humanizmu chrześcijańskiego. |
| 2. | 1980 | Dives in misericordia (Bogaty w Miłosierdziu), podtytuł: O Bożym Miłosierdziu |
30 listopada 1980 | Druga encyklika trynitarna. Temat: Bóg-Ojciec. Analiza miłosierdzia jako najwyższego przymiotu Stwórcy: przejawu Jego miłości do każdej osoby ludzkiej, co umacnia jej godność. Osobny rozdział zawiera interpretację egzystencjalną przypowieści o synu marnotrawnym (Łk 15,11-32). W interpretacjach wskazywano związek z Dzienniczkiem św. Faustyny Kowalskiej, którego wizję Miłosierdzia Bożego papież analitycznie i twórczo rozwinął. |
| 3. | 1981 | Laborem exercens (Z pracy), podtytuł: O pracy ludzkiej |
14 września 1981 | |
| 4. | 1985 | Slavorum apostoli (Apostołowie Słowian), podtytuł: Na 1100 rocznicę dzieła ewangelizacji Św. Cyryla i Metodego |
2 czerwca 1985 | |
| 5. | 1986 | Dominum et vivificantem (Pana i Ożywiciela), podtytuł: O Duchu Świętym w życiu Kościoła i świata |
18 maja 1986 | Trzecia encyklika trynitarna. Temat: Duch Święty. Studium unaoczniania się Boga jako osobowej miłości. Analiza pojęć biblijnych („ruah”, „nefesh”, „Parakletos”). Duch Święty zapowiedziany przez Chrystusa w toku Ostatniej Wieczerzy jako osobowe tchnienie miłości Boga ku ludziom, przenikające świat. „Grzech” jako akt wolnej woli człowieka: zamknięcie na ducha miłości. |
| 6. | 1987 | Redemptoris Mater (Matka Odkupiciela), podtytuł: Błogosławiona Maryja Dziewica w życiu pielgrzymującego Kościoła |
25 marca 1987 | |
| 7. | Sollicitudo rei socialis (Społeczna troska), podtytuł: Społeczna troska |
30 grudnia 1987 | ||
| 8. | 1990 | Redemptoris missio (Misja Odkupiciela), podtytuł: O stałej aktualności posłania misyjnego |
7 grudnia 1990 | |
| 9. | 1991 | Centesimus annus (Stulecie), podtytuł: W stulecie encykliki Leona XIII „Rerum Novarum” |
1 maja 1991 | |
| 10. | 1993 | Veritatis splendor (Blask prawdy), podtytuł: Podstawowe problemy nauczania moralnego Kościoła |
6 sierpnia 1993 | |
| 11. | 1995 | Evangelium Vitae (Ewangelia życia), podtytuł: O wartości i nienaruszalności życia ludzkiego |
25 marca 1995 | |
| 12. | Ut unum sint (tytuł zachowany w tekście polskim w wersji łacińskiej; sens: Aby byli jedno), podtytuł: O działalności ekumenicznej |
25 maja 1995 | ||
| 13. | 1998 | Fides et ratio (Wiara i rozum), podtytuł: O relacjach między wiarą a rozumem |
14 września 1998 | |
| 14. | 2003 | Ecclesia de Eucharistia (Kościół dzięki Eucharystii), podtytuł: Eucharystia w życiu Kościoła |
17 kwietnia 2003 | |
Adhortacje apostolskie
Jan Paweł II wydał 14 adhortacji apostolskich[164]:
| Adhortacje apostolskie wydane przez Jana Pawła II |
||||
| Lp. | Rok | Tytuł | Zagadnienie | Data wydania |
| 1. | 1979 | Catechesi tradendae | O katechizacji w naszych czasach | 16 października 1979 |
| 2. | 1981 | Familiaris consortio | O zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym | 22 listopada 1981 |
| 3. | 1984 | Redemptionis donum | O konsekracji zakonnej w świetle tajemnicy odkupienia | 25 marca 1984 |
| 4. | Reconciliatio et paenitentia | O pojednaniu i pokucie w dzisiejszym posłannictwie Kościoła | 2 grudnia 1984 | |
| 5. | 1988 | Christifideles laici | O powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie dwadzieścia lat po Soborze Watykańskim II | 30 grudnia 1988 |
| 6. | 1989 | Redemptoris Custos | O świętym Józefie i jego posłannictwie w życiu Chrystusa i Kościoła | 15 sierpnia 1989 |
| 7. | 1992 | Pastores dabo vobis | O formacji kapłanów we współczesnym świecie | 25 marca 1992 |
| 8. | 1995 | Ecclesia in Africa | O Kościele w Afryce | 14 września 1995 |
| 9. | 1996 | Vita consecrata | O życiu konsekrowanym i jego misji w Kościele i w świecie | 25 marca 1996 |
| 10. | 1999 | Ecclesia in America | O Kościele w Ameryce | 22 stycznia 1999 |
| 11. | Ecclesia in Asia | O Kościele w Azji | 6 listopada 1999 | |
| 12. | 2001 | Ecclesia in Oceania | O Kościele w Oceanii | 22 grudnia 2001 |
| 13. | 2003 | Ecclesia in Europa | O Kościele w Europie | 28 czerwca 2003 |
| 14. | Pastores gregis | O biskupie, słudze Ewangelii Jezusa Chrystusa dla nadziei świata | 16 października 2003 | |
Konstytucje apostolskie
Jan Paweł II wydał kilkanaście Konstytucji apostolskich[165]:
| Konstytucje apostolskie wydane przez Jana Pawła II |
||||
| Lp. | Rok | Tytuł | Uwagi | Data wydania |
| 1. | 1979 | Sapientia Christiana | O uniwersytetach i wydziałach teologicznych | 15 kwietnia 1979 |
| 2. | 1982 | Magnum Matrimonii Sacramentum | Prawne uznanie Papieskiego Instytutu Studiów nad Małżeństwem i Rodziną | 17 października 1982 |
| 3. | Ut sit | O powołaniu Prałatury Personalnej Świętego Krzyża i Opus Dei | 28 listopada 1982 | |
| 4. | 1983 | Sacrae disciplinae leges | Ogłoszona z okazji wprowadzenia nowego kodeksu prawa kanonicznego | 25 stycznia 1983 |
| 5. | Divinus perfectionis Magister | Określająca zasady postępowania beatyfikacyjnego i kanonizacyjnego | ||
| 6. | 1986 | Spirituali militum curae | O duszpasterstwie żołnierzy | 21 kwietnia 1986 |
| 7. | 1988 | Pastor Bonus | O odnowie i reformie Kurii Rzymskiej | 28 czerwca 1988 |
| 8. | 1990 | Ex corde Ecclesiae | O uniwersytetach katolickich | 15 sierpnia 1990 |
| 9. | Sacri canones | Ogłoszona z okazji wprowadzenia kodeksu kanonów Kościołów wschodnich | 18 października 1990 | |
| 10. | 1992 | Fidei depositum | Z okazji publikacji Katechizmu Kościoła Katolickiego | 11 października 1992 |
| 11. | 1996 | Universi Dominici gregis | O wakacie Stolicy Piotrowej | 22 lutego 1996 |
| 12. | 1998 | Ecclesia in Urbe | O wikariacie rzymskim | 1 stycznia 1998 |
Listy apostolskie
Jan Paweł II napisał ponad 40 listów apostolskich[166]:
Nagrody i wyróżnienia
Polskie
- W 1979 odznaczony Złotą Odznaką Skarbu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej i Krzyżem Armii Krajowej[167].
- Godność Doctora honoris causa m.in. Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie[168], Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego[169], Uniwersytetu Opolskiego[170], Uniwersytetu Mikołaja Kopernika[171], Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego[172], Uniwersytetu Rzeszowskiego[173] oraz Akademii Górniczo-Hutniczej[174].
- Na wniosek niewidomych dzieci z Krakowa i z Lasek został 267. Kawalerem Orderu Uśmiechu[175], który w 1981 przyznała mu Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu. Wręczenie miało miejsce 28 marca 1984 w Watykanie.
- W 1989 otrzymał wyjątkowo, jako jedyny laureat, nagrodę Wiktora, przyznawaną przez Akademię Telewizyjną (Wiktory 1989)[176].
- Order Orła Białego, nadany postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 maja 1993. Było to pierwsze nadanie tego Orderu w III Rzeczypospolitej; legitymacja orderowa nosi nr 1[177][178].
- W 1996 Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski nadało tytuł „honorowego Małopolanina”, tytuł ten nadano po raz pierwszy i jedyny[179].
- W 1997 papież otrzymał Medal „Plus ratio quam vis”[180].
- Jest laureatem statuetki Dziecięcej Nagrody „Serca”, którą odebrał we Wrocławiu 1 czerwca 1997 od dzieci ze Stowarzyszenia Przyjaciół Dzieci Chorych „Serce” ze Świdnicy[181].
- W 1997 uzyskał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Poznania.
- Za działalność dla pokoju otrzymał przyznaną Zarząd Krajowy Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Społecznego „Misja Pojednania” (powołanego w wyniku historycznego spotkania i pojednania się w 1993 obrońców Westerplatte i marynarzy z pancernika Schleswig-Holstein) Komandorię Missio Reconciliationis.
- Fundacja „Dzieło Nowego Tysiąclecia”, powołana w 2000 przez Konferencję Episkopatu Polski, jako wyraz wdzięczności dla Jana Pawła II za jego posługę duchową na rzecz Kościoła i Polski.
- W 2001 odznaczony Orderem Ecce Homo[182].
- Otrzymał tytuł „Człowieka Roku” 2001 Forum Ekonomicznego[183].
- Jest także honorowym obywatelem ponad 120 miast polskich[184][185][186][187][188][189].
- W Polsce jest patronem ponad 2,3 tys. podmiotów (m.in. 1274 polskich szkół, uczelni, szpitali, fundacji i stowarzyszeń, a także ulic)[190].
- Uchwałą Sejmu RP VII kadencji z 5 grudnia 2014 zdecydowano o ustanowieniu roku 2015 Rokiem św. Jana Pawła II[191]. Pięć lat później, zarówno uchwałą Sejmu RP VIII kadencji z 13 czerwca 2019, jak i uchwałą Senatu RP IX kadencji z 18 października 2019, zdecydowano o ustanowieniu roku 2020 Rokiem Świętego Jana Pawła II[192][193].
- 9 marca 2023 Sejm IX kadencji przyjął uchwałę w sprawie obrony dobrego imienia św. Jana Pawła II, po emisji w TVN24 reportażu Marcina Gutowskiego „Franciszkańska 3”, w którym postawiono zarzut ws. pedofilii w Kościele[194][195].
Stolicy Apostolskiej
Papież jest ex officio suwerenem zakonów podległych Stolicy Apostolskiej, z tego tytułu przysługują mu:
- Order Najwyższy Chrystusa
- Order Złotej Ostrogi
- Order Piusa IX
- Order Świętego Grzegorza Wielkiego
- Order Świętego Sylwestra
- Kawaler Naszyjnika Orderu Grobu Świętego
Zagraniczne
- Człowiek Roku 1994 magazynu „Time”[196].
- Złoty Medal Kongresu USA nadany 27 lipca 2000[197].
- W 2002 jako pierwszy papież w historii otrzymał honorowe obywatelstwo Rzymu[198].
- Prezydencki Medal Wolności z Wyróżnieniem nadany 4 czerwca 2004 przez prezydenta George’a W. Busha[199][200].
- W 2004 odznaczony Nagrodą Karola Wielkiego[201][202].
- W 2006 radni Rzymu nadali głównej stacji kolejowej Stazione Termini w Rzymie imię Jana Pawła II. Uroczystość odbyła się 23 grudnia 2006 z udziałem m.in. watykańskiego sekretarza stanu kardynała Tarcisio Bertone. Jednakże pod wpływem krytyki, na początku 2007 burmistrz Rzymu Walter Vertroni odebrał imię Jana Pawła II dworcowi Termini[203].
- W 2014 parlament Kanady ustanowił 2 kwietnia – „Dniem Papieża Jana Pawła II”[204].
Obecność w kulturze masowej
Zaraz po wyborze Karola Wojtyły na biskupa Rzymu grupa Freddy The Flying Dutchman And The Sistina Band wydała singiel zatytułowany Wojtyla Disco Dance. Zawierał on piosenkę poświęconą Karolowi Wojtyle, która stała się jednym z hitów wczesnego italo disco[205].
W Polsce od roku 1980 zaczęło być widoczne zjawisko stawiania pomników. Za czasów PRL nie miało ono charakteru masowego. Od 1998 roku dynamika powstawania pomników przybrała na sile, swoje maksimum uzyskując w roku 2000[206].
W odpowiedzi na szeroko rozpowszechniony kult Jana Pawła II, po jego śmierci rozpowszechnił się fenomen internetowy polegający na tworzeniu memów obrażających postać papieża albo wyśmiewających przesadne formy wyrażania jej uwielbienia, nazywanych cenzopapami[207].
Filmy i spektakle
Powstało kilkadziesiąt filmów zarówno dokumentalnych, jak i fabularnych oraz spektakl telewizyjny jemu poświęconych.
